Bitki ve hayvanlar, çevresel değişiklikleri günlerin uzunluğuna bakarak algılayabilme yeteneğine sahiptir. Bu da Fotoperiyodizm olarak adlandırılan bir yetenektir ve karmaşık organizmalar için kışın yaklaştığını haber verip hazırlık yapmalarını sağlar. Ancak, bakterilerde bu tür bir yeteneğin ilk kez gözlemlendiği bilinmektedir.
5 Eylül’de Science dergisinde yayımlanan bir araştırmada, siyanobakteriler üzerinde yapılan deneylerde ilginç sonuçlar elde edildi. Araştırmacılar, farklı sürelerde ışığa maruz bırakılan bakterilerin soğuğa karşı hayatta kalma oranlarını incelediler. Kısa günler yaşayan bakterilerin hayatta kalma oranının diğer gruplara göre üç kat daha yüksek olduğu belirlendi.
Bakterilerin biyolojik saatini düzenleyen genler devre dışı bırakıldığında, gün uzunluğunun hayatta kalma üzerindeki etkisinin ortadan kalktığı görüldü. Araştırmacılar, bakterilerin biyolojik saatlerini kullanarak gün uzunluğunu ölçtüğünü ve değişen mevsim koşullarına uyum sağladıklarını saptadılar.
Siyanobakterilerin en az 2 milyar yıldır fotosentez yaparak varlığını sürdürdüğü bilinmektedir. Bu kadar eski ve basit bir organizmanın fotoperiyodizme sahip olması, bu mekanizmanın evrimsel süreçte eskiye dayandığını göstermektedir. Araştırmacılar, fotoperiyodizmin aşırı ışık ve sıcaklığa karşı geliştirilmiş mekanizmalarla evrimleşmiş olabileceğini öne sürmektedirler.
Araştırmanın yazarları, bu bulguların biyolojik saatlerin evrimi hakkında yeni bilgiler sunabileceğini dile getirmektedirler. Bakterilerin mevsim değişikliklerini öngörmek için biyolojik saatlerini kullandığı ve bu bilgiyi sonraki nesillere aktardığı düşünülmektedir. Ancak, bu mekanizmanın detaylarını anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
